Σήμερα 31/3 εορτάζουν:

• Άγιος Υπάτιος επίσκοπος Γαγγρών
• Όσιος Ακάκιος ο Ομολογητής επίσκοπος Μελιτηνής
• Άγιος Θεόφιλος ο Μάρτυρας και οι συν αυτώ μαρτυρήσαντες εν Κρήτη
• Άγιος Αυδάς επίσκοπος Περσίας, Βενιαμίν ο Διάκονος και οι μαζί μ’ αυτούς εννέα Μάρτυρες και άλλοι πολλοί Άγιοι, που μαρτύρησαν στην Περσία
• Άγιος Μένανδρος
• Όσιος Βλάσιος ο εξ Αμορίου
• Άγιοι Τριάντα οκτώ Μάρτυρες
• Όσιος Στέφανος ο Θαυματουργός
• Όσιος Ιωνάς Μητροπολίτης πασών των Ρωσιών
• Όσιος Ιννοκέντιος Βενιάμινωφ Μητροπολίτης Μόσχας και Ιεραπόστολος Αλάσκας
• Άγιος Ιωάννης ο πρίγκιπας
• Όσιος Υπάτιος ο θεραπευτής

Ο Άγιος Υπάτιος επίσκοπος Γαγγρών

Μορ­φές ἅ­γι­ες, ἱ­ε­ρο­μάρ­τυ­ρες ἔν­δο­ξοι καί ἡ­ρω­ι­κοί δέν εἶ­ναι ὅ­λοι ἀρ­κε­τά γνω­στοί στούς Χρι­στια­νούς. Καί εἶ­ναι ἀ­πα­ραί­τη­το νά ἔρ­χον­ται στό φῶς σή­με­ρα μά­λι­στα πού ὑ­πάρ­χει ἀ­νάγ­κη ἐκ­κλη­σι­α­στι­κῶν προ­τύ­πων, μορ­φῶν κα­θο­δη­γη­τι­κῶν στήν κοι­νω­νί­α μας. Ἕ­νας ἀ­πό τούς πολ­λούς ἱ­ε­ρο­μάρ­τυ­ρες οἱ ὁ­ποῖ­οι πρό­σφε­ραν μέ πα­ρα­δειγ­μα­τι­κή αὐ­τα­πάρ­νη­ση ὅ­λες τίς δυ­νά­μεις τούς — ἀ­κό­μη καί τήν ἴ­δια τή ζω­ή τους — γιά τή δι­α­φύ­λα­ξη καί δι­ά­δο­ση τῆς ἀ­λή­θειας γιά χά­ρη τοῦ ποι­μνί­ου τούς εἶ­ναι ὁ ἅ­γιος Ὑπάτιος.

Ἔ­ζη­σε στά χρό­νια του πρώ­του Χρι­στια­νοῦ αὐ­το­κρά­το­ρα, τοῦ Μ. Κων­σταν­τί­νου. Ἀ­να­δεί­χθη­κε ἀ­πό τόν Θε­ό Ἐ­πί­σκο­πος καί ποι­μέ­νας τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῶν Γαγ­γρῶν, στήν ἐ­παρ­χί­α τῆς Πα­φλα­γο­νί­ας. Ἔ­δρα­σε στά χρό­νια πού ἡ Ἐκ­κλη­σί­α κλυ­δω­νι­ζό­ταν ἀ­πό τή φο­βε­ρή αἵ­ρε­ση τοῦ Ἀ­ρεί­ου. Γί αὐ­τό συγ­κρο­τή­θη­κε ἡ Α΄ ἐν Νι­καί­ᾳ Οἰ­κου­με­νι­κή Σύ­νο­δος στήν ὁ­ποί­α με­τέ­σχε καί ὁ Ὑ­πά­τιος. Μέ τό ὀρ­θό­δο­ξο φρό­νη­μά του, τόν ἔν­θε­ο ζῆ­λο του καί τίς ἀ­νά­λο­γες συ­ζη­τή­σεις συ­νέ­βα­λε καί αὐ­τός στήν κα­τα­δί­κη τῆς πλά­νης τοῦ ἀ­ρει­α­νι­σμοῦ, ἡ ὁ­ποί­α ὅ­πως καί κά­θε αἵ­ρε­ση τα­λαι­πώ­ρη­σε τό­σο πο­λύ τήν Ἐκ­κλη­σί­α μας.

Με­τά τή λή­ξη τοῦ ἔρ­γου τῆς Συ­νό­δου ὁ Ὑπάτιος ἐ­πέ­στρε­ψε στήν ἐ­παρ­χί­α του καί ἀ­φι­ε­ρώ­θη­κε στό ποι­μαν­το­ρι­κό του ἔρ­γο. Ὡς ἀρ­χι­ε­ρέ­ας τοῦ Χρι­στοῦ αἰ­σθα­νό­ταν τήν εὐ­θύ­νη ἀ­πέ­ναν­τι στό ποί­μνιο πού τοῦ ἐμ­πι­στεύ­θη­κε ὁ Θε­ός. Εἶ­χε κα­θῆ­κον ἱ­ε­ρό νά τό δι­α­φυ­λά­ξει ἀ­πό τό μί­α­σμα τῶν αἱρέ­σε­ων. Καί δέν ὑ­πῆρ­χε μό­νο ἡ αἵ­ρε­ση τοῦ Ἀ­ρεί­ου. Καί ἄλ­λες ψευ­δεῖς δι­δα­σκα­λί­ες δι­α­δί­δον­ταν τό­τε μέ φα­να­τι­σμό πο­λύ με­τα­ξύ τοῦ λα­οῦ τοῦ Θε­οῦ. Γί αὐ­τό καί ὁ ἡ­ρω­ι­κός Ἐ­πί­σκο­πος πα­ρά τό δύ­σβα­το τῆς πε­ρι­ο­χῆς καί τήν ἔλ­λει­ψη με­τα­φο­ρι­κῶν μέ­σων πε­ρι­ο­δεύ­ει παν­τοῦ, γιά νά δι­δά­ξει καί νά κα­θο­δη­γή­σει στήν ὀρ­θό­δο­ξη ἀ­λή­θεια καί ζω­ή τούς πι­στούς.

Πο­λε­μά­ει τούς αἱρε­τι­κούς, ὅ­πως ὁ βο­σκός κυ­νη­γά­ει τούς λύ­κους πού ἔρ­χον­ται νά κα­τα­σπα­ρά­ξουν τά πρό­βα­τά του. Κτυ­πᾶ τά φί­δια, γιά νά μή χύ­σουν τό δη­λη­τή­ριο στίς ψυ­χές τῶν Χρι­στια­νῶν. Καί μέ τή βο­ή­θεια τοῦ Θε­οῦ πε­τυ­χαί­νει πολ­λά. Οἱ πι­στοί ὠ­φε­λοῦν­ται καί τόν εὐ­γνω­μο­νοῦν.

0 σα­τα­νᾶς ὅ­μως πού κρύ­βε­ται ἐ­πι­δέ­ξια πί­σω ἀ­πό κά­θε αἵ­ρε­ση, ὠ­ρύ­ε­ται σάν λι­ον­τά­ρι. Χρη­σι­μο­ποι­εῖ λοι­πόν τούς ἄλ­λους αἱ­ρε­τι­κούς, τούς Νο­βα­τια­νούς, γιά νά πε­τύ­χει τόν κα­τα­χθό­νιο σκο­πό του. Ἔ­τσι οἱ Νο­βα­τια­νοί ἔ­γι­ναν ὄρ­γα­να τοῦ σα­τα­νᾶ ἐ­ναν­τί­ον τοῦ Ὑπατί­ου. Ἀν­τέ­δρα­σαν μέ τήν ἐ­πι­τυ­χί­α τοῦ κη­ρύγ­μα­τος τοῦ ὀρ­θο­δό­ξου Ἐ­πι­σκό­που καί ἐ­ξε­γέρ­θη­καν μέ σκο­πό νά τόν ἐ­ξον­τώ­σουν. Βέ­βαι­α δέν ἤ­θε­λαν νά τόν φο­νεύ­σουν οἱ ἴ­διοι, για­τί φο­βοῦν­ταν οἱ θρα­σεῖς τίς συ­νέ­πει­ες ἀ­πό τό φο­βε­ρό τους ἔγ­κλη­μα. Δέν ἄρ­γη­σαν ὅ­μως νά μη­χα­νευ­θοῦν ἄλ­λη λύ­ση.

Στή Λα­ζι­κή, μιά πε­ρι­ο­χή κον­τά στήν Τρα­πε­ζούν­τα, ὑ­πῆρ­χαν ἀ­κό­μη πολ­λοί εἰ­δω­λο­λά­τρες. Ἀ­μόρ­φω­τοι, ἀ­γροῖ­κοι καί μο­χθη­ροί ἦ­ταν ἱ­κα­νοί καί ἕ­τοι­μοι γιά κά­θε ἔγ­κλη­μα. Σ’αὐ­τούς κα­τέ­φυ­γαν οἱ Νο­βα­τια­νοί. Τούς με­τέ­δω­σαν τό μί­σος τους, τούς φα­νά­τι­σαν ἐ­ναν­τί­ον τοῦ ὀρ­θο­δό­ξου Ἐ­πι­σκό­που καί τούς ὤ­θη­σαν πρός τό ἔγ­κλη­μα. Οἱ εἰ­δω­λο­λά­τρες ἀ­πό τήν πλευ­ρά τούς πε­ρί­με­ναν τήν εὐ­και­ρί­α καί τή βρῆ­καν.

Ὁ ἀ­κού­ρα­στος ποι­με­νάρ­χης πε­ρι­ό­δευ­ε μέ μι­κρή συ­νο­δεί­α τήν ἐ­παρ­χί­α του. Με­ρι­κοί εἰ­δω­λο­λά­τρες, ἄν­δρες καί γυ­ναῖ­κες, κρύ­φτη­καν σέ ἀ­πό­κρη­μνη πε­ρι­ο­χή καί πε­ρί­με­ναν σέ μί­α στε­νω­πό νά πε­ρά­σει ὁ Ἐ­πί­σκο­πος. Τήν ὥ­ρα λοι­πόν πού ὁ ἱ­ε­ράρ­χης περ­νοῦ­σε τό στε­νό αὐ­τό, αὐ­τοί, σάν τούς μο­χθη­ρούς λη­στές τῆς γνω­στῆς πα­ρα­βο­λῆς, τοῦ ἐ­πι­τέ­θη­καν μέ ρό­πα­λα, ξύ­λα καί μα­χαί­ρια. Μέ­σα σέ λί­γα λε­πτά γέ­μι­σαν τό σῶ­μα τοῦ ἁ­γί­ου Ἐ­πι­σκό­που μέ πλη­γές. Ἦ­ταν τό­σο πολ­λοί πού ἔ­φθα­νε νά βά­λει ὁ κα­θέ­νας τους ἀ­πό μί­α μό­νο μα­χαι­ριά. Ὅ­μως δέν ἀρ­κέ­σθη­καν σ’ αὐ­τό μό­νο. Γρή­γο­ρα μέ βι­α­σύ­νη καί ἐ­πι­τη­δει­ό­τη­τα τόν πέ­τα­ξαν ἀ­πό με­γά­λο ὕ­ψος στό γκρε­μό, γιά νά τόν ἀ­πο­τε­λει­ώ­σουν.

Ὁ ἠ­μι­θα­νής ὅ­μως ἱ­ε­ράρ­χης δέν πέ­θα­νε ἀ­μέ­σως. Μό­λις κά­πως συ­νῆλ­θε, ὕ­ψω­σε ὅ­σο τοῦ ἦ­ταν δυ­να­τόν τρε­μά­με­νη τή φω­νή του στόν οὐ­ρα­νό καί προ­σευ­χή­θη­κε. Μι­μη­τής τοῦ ἀρ­χι­ποί­με­νος Χρι­στοῦ προ­σευ­χή­θη­κε θερ­μά γιά τούς εἰ­δω­λο­λά­τρες δο­λο­φό­νους του ἀλ­λά καί γιά τούς ἐγ­κλη­μα­τί­ες ἐ­χθρούς του, τούς αἱ­ρε­τι­κούς. Πα­ρα­κά­λε­σε τόν Θε­ό νά τούς δώ­σει με­τά­νοι­α καί νά τούς συγ­χω­ρή­σει γιά τό φο­βε­ρό ἁ­μάρ­τη­μά τους. Τή στιγ­μή πού ὁ ἡ­ρω­ι­κός Ἐ­πί­σκο­πος προ­σευ­χό­ταν, μιά γυ­ναί­κα ἀ­πό τούς εἰ­δω­λο­λά­τρες πέ­τα­ξε πά­νω του μέ δαι­μο­νι­κή μα­νί­α ἕ­να με­γά­λο βρά­χο. Ὁ βρά­χος τόν χτύ­πη­σε στό κε­φά­λι. Αὐ­τό ἦ­ταν καί τό τε­λει­ω­τι­κό χτύ­πη­μα. Ὁ ἅ­γιος ἐ­πί­σκο­πος Ὑπάτιος, θύ­μα τῆς μα­νί­ας τῶν σκλη­ρῶν εἰ­δω­λο­λα­τρῶν καί κυ­ρί­ως τῶν αἱρε­τι­κῶν, πα­ρέ­δω­σε ὡς ἱ­ε­ρο­μάρ­τυ­ρας τό πνεῦ­μα του στόν Κύ­ριο.

Τόν φό­νο ἐ­πι­δί­ω­καν καί αὐ­τόν πέ­τυ­χαν οἱ αἱ­ρε­τι­κοί Νο­βα­τια­νοί. Αὐ­τοί πού πα­ρου­σι­ά­ζον­ταν ὡς αὐ­στη­ροί τη­ρη­τές τῶν ἐν­το­λῶν τοῦ Χρι­στοῦ, ἔ­γι­ναν αἴ­τιοι τοῦ φο­βε­ροῦ ἐγ­κλή­μα­τος. Ἀλ­λά ἔ­τσι εἶ­ναι οἱ αἱ­ρε­τι­κοί. Ἀ­πο­κό­βουν ἐ­γω­ι­στι­κά τόν ἑ­αυ­τό τους ἀ­πό τό σῶ­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας καί χά­νουν τή χά­ρη τοῦ Θε­οῦ. Τό­τε ὄ­χι μό­νο τήν ἀ­λή­θεια δέν κρα­τοῦν, ἀλ­λά γί­νον­ται ἄν­θρω­ποι φα­να­τι­σμοῦ καί μί­σους, ἱ­κα­νοί γιά κά­θε κα­κό. Τε­λεί­ως ξέ­νοι πρός τήν ἀ­γά­πη τοῦ Χρι­στοῦ καί τό νό­μο Του. Ὄρ­γα­να τοῦ σα­τα­νᾶ.

Κι ὅ­μως στήν οὐσία δέν πέ­τυ­χαν οἱ Νο­βα­τια­νοί αὐ­τό πού ἐ­πι­δί­ω­καν μέ τόν φό­νο τοῦ Ὑπατί­ου. Τό αἷ­μα τοῦ ἁ­γί­ου ἱ­ε­ρο­μάρ­τυ­ρα πορ­φύ­ρω­σε σί­γου­ρα τή γῆ. Τό αἷ­μα ὅ­μως αὐ­τό σύμ­φω­να μέ τή μαρ­τυ­ρί­α τοῦ βι­ο­γρά­φου του ἔ­γι­νε πο­τά­μι καί θά­λασ­σα μέ­σα στήν ὁ­ποί­α ­πνί­γη­καν τά ἀν­τί­θε­α δόγ­μα­τα τοῦ ἀ­σε­βοῦς Νο­βά­του.

Ἡ πα­ρά­δο­ση ἀ­να­φέ­ρει ὅ­τι ὁ ἅ­γιος Ὑπάτιος ὡς ὄρ­γα­νο τοῦ παν­το­δύ­να­μου Θε­οῦ ἔ­κα­νε πολ­λά θαύ­μα­τα. Εὐ­ερ­γέ­τη­σε τόν αὐ­το­κρά­το­ρα Κων­σταν­τῖ­νο, γι­ό καί δι­ά­δο­χο τοῦ Μ. Κων­σταν­τί­νου. Εὐ­ερ­γέ­τη­σε καί ὅ­λο τό ποί­μνιό του ὑ­λι­κά καί πνευ­μα­τι­κά.

Τί τι­μή εἶ­ναι γιά τόν ἄν­θρω­πο, κυ­ρί­ως τόν κλη­ρι­κό, νά τόν χρη­σι­μο­ποι­εῖ ὁ Θε­ός σέ κρί­σι­μες στιγ­μές γιά τήν Ἐκ­κλη­σί­α Του ὅ­πως τόν ἅ­γιο Ὑ­πά­τιο! Ὁ λό­γος του καί τά ἔρ­γα του νά γί­νον­ται ἀ­σπί­δα προ­στα­σί­ας ἀ­πό τό κα­κό, τήν πλά­νη, τήν ἁ­μαρ­τί­α πού τό­σο πο­λύ εἶ­ναι δι­α­δε­δο­μέ­να καί σή­με­ρα στήν κοι­νω­νί­α μας. Νά γί­νον­ται δύ­να­μη πού στη­ρί­ζει καί το­νώ­νει, θερ­μαί­νει καί ἁ­γιά­ζει κά­θε ψυ­χή. Ἄς μας ἀ­ξι­ώ­νει ὁ Θε­ός τέ­τοι­οι νά εἴ­μα­στε στό πε­ρι­βάλ­λον μας. Καί πολ­λούς νά ἀ­να­δει­κνύ­ει ὁ Κύ­ριος μι­μη­τές τοῦ ἁ­γί­ου Ὑπατί­ου στήν Ἐκ­κλη­σί­α καί τό Ἔ­θνος μας.

Στι­χη­ρόν τοῦ ἑ­σπε­ρι­νοῦ. Ἦ­χος πλ. δ

Πά­τερ ἱ­ε­ρέ Ὑ­πά­τι­ε, τόν Βα­σι­λέ­α Χρι­στόν, ὅν τρα­νῶς ἀ­νε­κή­ρυ­ξας Πα­τρί ὁ­μο­ού­σιον,

ἔ­χων ἐν τῇ καρ­δίᾳ σου, τῶν θαυ­μά­των ἀ­κτί­νας ἔ­λαμ­ψας, φω­τα­γω­γή­σας πᾶ­σαν ὑ­φή­λιον,

δρά­κον­τα ἐ­κτεί­νας καί θερ­μῶν ἀ­νά­βλυ­σιν, σαῖς προ­σευ­χαῖς ὑ­δά­των ἐ­ξέ­βλυ­σας εἰς ἰ­α­τρεί­αν πα­θῶν.

Ἀπό τό βιβλίο «Καλλίνικοι Μάρτυρες»

Ἀρχιμ. Θεοδώρου Μπεράτη