Αγαπητό «Προς τη ΝΙΚΗ»
Σου στέλνω την εικόνα της Παναγίας της Αρβανίτισσας. Πρόκειται για αντίγραφο της θαυματουργού εικόνας που αγιογραφήθηκε στην Ι. Μονή Κουτλουμουσίου του Αγίου Όρους και προσφέρθηκε στον Ι. Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στο χωριό Σάκκος της Ορεστιάδας.
Ποιο είναι το ιστορικό της εικόνας;
Η Παναγία η Αρβανίτισσα συνδέεται με τη Χίο. Τον 11ο αι. μ.Χ. δυό ασκητές από τη Χίο δέχονται αποκάλυψη από τη Θεοτόκο ότι ο άρχοντας Κωνσταντίνος Θ΄ ὁ Μονομάχος, που ήταν εξόριστος στη Λέσβο, επρόκειτο να γίνει αυτοκράτορας. Πηγαίνουν τότε στον εξόριστο και του προφητεύουν το μέλλον του. Του ζητούν ακόμη, όταν στεφθεί βασιλιάς, να χτίσει στη Χίο μια Μονή προς τιμήν της Παναγίας, γιατί η ίδια το παρήγγειλε. Ο Κωνσταντίνος υπόσχεται. Κι όταν γίνεται αυτοκράτορας, εκπληρώνει το τάμα του. Στέλνει στη Χίο από την Κωνσταντινούπολη τους καλύτερους πετράδες (χτίστες) της αυτοκρατορίας, τους Αρβανίτες από τη Βόρειο Ήπειρο, για να χτίσουν τη Νέα Μονή. Οι πετράδες αυτοί εγκαταστάθηκαν μόνιμα στη Χίο με τις οικογένειές τους και δημιούργησαν τέσσερα αρβανιτοχώρια (Καρυές κ.ά.). Στο πέρασμα των αιώνων, οι απόγονοί τους, άνθρωποι φτωχοί και θεοσεβείς, έβλεπαν σε οπτασίες και οράματα την Παναγία σαν μια λυγερόκορμη κοπέλα με αρβανίτικη φορεσιά να περιδιαβαίνει τις κορυφές και να τους δίνει κουράγιο στον αγώνα της επιβίωσης. Την ονόμασαν Παναγία Αρβανίτισσα· και όταν το 1905 βρέθηκε ένα εικόνισμα της Παναγίας στην περιοχή –ακόμη ήταν Τουρκοκρατία στο νησί– έχτισαν στις Καρυές της Χίου κρυφά, με αφάνταστη ταλαιπωρία, αφού τότε δεν επιτρεπόταν η ανέγερση ναών, ναό προς τιμήν Της. Η Παναγία η Αρβανίτισσα από τότε τους προστάτεψε από τους Τούρκους, από τους Ιταλούς αλλά και σε κάθε περίσταση.
Ποια η σχέση των Αρβανιτών με την Ορεστιάδα;
Στην ευρύτερη περιοχή της Ορεστιάδας, έχουν εγκατασταθεί μετά την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης πολλές οικογένειες προσφύγων από τα αρβανιτοχώρια της Αδριανούπολης. Αυτοί ευλαβούνται ιδιαίτερα την Παναγία. Πριν από πολλά χρόνια, όταν ο θάνατος θέριζε τα παιδιά στο χωριό της Ορεστιάδας Σάκκος, μια φτωχιά μητέρα είδε στον ύπνο της την Παναγία, η οποία τους είπε να σφάξουν αρνάκια στην αυλή της εκκλησίας, να τα μαγειρέψουν και να τα φάνε όλοι μαζί σε κοινό τραπέζι, αφού ο ιερέας το ευλογήσει. Το έκαναν και σταμάτησε το κακό. Από τότε κάθε Δεκαπενταύγουστο στο χωριό Σάκκος γίνεται το κοινό αυτό τραπέζι. Σ’ αυτό το μικρό προσφυγικό αρβανιτοχώρι ήρθε να μείνει η εικόνα της Παναγίας της Αρβανίτισσας από το Άγιο Όρος. Τη γιορτάζουμε στις 15 Αυγούστου.
Ελ. Αμπατζ., Ορεστιάδα
Αγαπητή, Ελ. Αμπατζ., ευχαριστούμε πολύ για τη θερμή ανταπόκριση από την Ορεστιάδα και για τα τόσο συγκινητικά στοιχεία για την εικόνα της Παναγίας του τόπου σας. Ήταν μια ευκαιρία για να γνωρίσουμε και τους Αρβανίτες, αυτό το γνήσιο και καθαρόαιμο ελληνικό φύλο, που έλκει την καταγωγή του από την περιοχή Άρβανο της Βορείου Ηπείρου. Οι Αρβανίτες είναι Έλληνες και δεν πρέπει να τους συγχέουμε με τους Αλβανούς. Ευχόμαστε, η Παναγία η Αρβανίτισσα να προστατεύει όλους σας και ιδιαίτερα τα πονεμένα προσφυγικά χωριά της περιοχής σας.
«Πρός τή ΝΙΚΗ», Αύγουστος 2019
