Ο άγιος Λουκάς δεν ονειρεύτηκε εξαρχής τον εαυτό του γιατρό. Ήθελε να γίνει δάσκαλος ή νοσοκόμος σε κάποιο φτωχό χωριό, για να βοηθά τους συνανθρώπους του. Δέχεται όμως την κλήση για την Ιατρική και γράφεται στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου. Αν και είχε απέχθεια προς τις θετικές επιστήμες και ιδιαίτερη έφεση προς τη Φιλοσοφία, την Ιστορία, τη Θεολογία, κατόρθωσε να το ξεπεράσει, προκειμένου να εκπληρώσει το θέλημα του Θεού.
Ο ίδιος περιγράφει αυτόν τον αγώνα του: «Όταν μελετούσα τη Φυσική, τη Χημεία κι άλλες παρόμοιες επιστήμες, είχα την αίσθηση πως διά βίας υποχρέωνα το μυαλό μου να αφομοιώσει πράγματα που ήταν τελείως ξένα. Ένιωθα το μυαλό μου σαν λαστιχένια μπάλα να προσπαθεί να αποβάλει τις έννοιες αυτές, που μου ήταν τόσο άγνωστες. Κι όμως, έπαιρνα μόνο “Άριστα”».
Στο Πανεπιστήμιο, ξεχώρισε από τους υπόλοιπους συμφοιτητές του για το ήθος του, την ευφυΐα, με ιδιαίτερη απόδοση στο μάθημα της Ανατομίας και Χειρουργικής. Πήρε το πτυχίο με «Άριστα» κι αμέσως άρχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο φτωχό λαό.
Χειρουργούσε από το πρωί ως το βράδυ, από τις πιο απλές ως τις πιο σοβαρές επεμβάσεις, με απίστευτη επιτυχία. Και τη νύχτα, αντί να ξεκουράζεται, προχωρούσε στις μελέτες και στις επιστημονικές του έρευνες.
Αναδείχτηκε, στην εποχή του, ο πρωτεργάτης της ιδέας της «μεγάλης χειρουργικής» στην επαρχία. Με μεγάλη δεξιοτεχνία έκανε εγχειρήσεις στον εγκέφαλο, στα νεύρα, στις αρθρώσεις, στα όργανα της κοιλιάς, ακόμη και στην καρδιά. Εκεί όμως που διέπρεπε, ήταν οι εγχειρήσεις οφθαλμού. Πολλοί τυφλοί, με τη βοήθειά του, βρήκαν το φως τους. Ο ίδιος επίσης πραγματοποίησε την πρώτη μεταμόσχευση νεφρού από ζώο σε άνθρωπο.
Ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τη χειρουργική των πυογόνων λοιμώξεων και είχε βρει τρόπο να τις θεραπεύσει. Μάλιστα εξέδωσε βιβλίο με τον τίτλο: «Δοκίμιο για τη χειρουργική των πυογόνων λοιμώξεων», το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο Στάλιν, γεγονός το οποίο δείχνει πως και το άθεο τότε καθεστώς αναγνώριζε το σπουδαίο επιστημονικό του έργο.
Κατά την άσκηση της χειρουργικής αντιμετώπιζε ιδιαίτερα προβλήματα από τη γενική αναισθησία, την οποία θεωρούσε κάποιες φορές πιο επικίνδυνη από την ίδια την επέμβαση. Γι’ αυτό και προσπάθησε να καθιερώσει την –υπό ανάπτυξη τότε– τοπική αναισθησία και βοήθησε σε αυτόν τον κλάδο της Ιατρικής. Εκπόνησε μάλιστα και διδακτορική διατριβή με το θέμα αυτό.
Ενώ εργαζόταν συστηματικά ως χειρουργός, τον είχε συνεπάρει η έρευνα και για τη Βακτηριολογία, την Ανατομία και την Ιστολογία. Αργότερα εκλέγεται καθηγητής στη νεοσύστατη Ιατρική Σχολή της Τασκένδης στην έδρα της Τοπογραφικής Ανατομίας και Χειρουργικής. Δημοσίευσε σημαντικότατες μελέτες, που βοήθησαν όχι μόνο τους σύγχρονους αλλά και τους μεταγενέστερους επιστήμονες.
Το 1996 ο καθηγητής Στρατιωτικής Ιατρικής της Ακαδημίας Πετρούπολης, Αλέξανδρος Βαβύλωφ, είπε χαρακτηριστικά: «Αν δεν ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Λουκάς, η χειρουργική μας θα ήταν 50 χρόνια πίσω».
Παρά τις συλλήψεις, τα βασανιστήρια, τις εξορίες και τις κακουχίες που υπέστη, συνέχιζε να ασκεί την Ιατρική βοηθώντας όσους είχαν ανάγκη.
Ο ακαδημαϊκός Καθηγητής Κασσίρσκι έγραψε για τον άγιο Λουκά:
«Έμπαινε στην Κλινική, ανέβαινε στην έδρα με την ιατρική του ρόμπα κι αργότερα με το ράσο, μεγαλειώδης κι αυστηρός. Η ηρεμία του, ο ευγενικά συγκρατημένος τρόπος επικοινωνίας, η απαλή ζεστασιά του βλέμματός του μαγνήτιζε τους ακροατές.
Αλλά και η δεξιοτεχνία του ως χειρουργού είχε γίνει θρύλος. Τον έχω δει στο χειρουργικό τραπέζι χωρίς καμιά νευρικότητα. Οι κινήσεις του, οι τομές του, ήταν πολύ ακριβείς και θα έλεγα πως ήταν τομές ενός δεξιοτέχνη. Οι εγχειρήσεις του ήταν ένα πραγματικό σχολείο. Είχε τη συνήθεια να χειρουργεί φωναχτά, εξηγώντας τα πάντα στους παρευρισκομένους γιατρούς και φοιτητές».
Ο άγιος Λουκάς ήταν άνθρωπος κρυστάλλινης καθαρότητας ψυχής, άνθρωπος βαθιάς πίστης στο Θεό. Από αυτή την πίστη πήγαζε και το μεγάλο ενδιαφέρον προς τον πάσχοντα. Κάθε άνθρωπος ήταν γι’ αυτόν μοναδικός και ανεπανάληπτος. Κρατούσε πλήρες ιστορικό. Κατέγραφε όχι μόνο τα συμπτώματα και την πορεία της ασθένειας, αλλά και κάθε λεπτομέρεια από τον χαρακτήρα και τις συνθήκες ζωής του ασθενούς. Συνέπασχε με τον συνάνθρωπό του.
Ο άγιος Λουκάς ο Ιατρός αποτελεί πρότυπο για όλους τους μετέπειτα συναδέλφους Του… Είναι άξιο επαίνου το ότι το 2011 η Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία, μετά από πρόταση πολλών γιατρών, τον ανακήρυξε συμπροστάτη των Ελλήνων Χειρουργών (απόφαση 1660/7-7-2011).
Τον άγιο Λουκά δεν τον έθελξαν η δόξα, το χρήμα, οι τιμές. Στόχος του ήταν πάντα η υπηρεσία του πάσχοντος. Τη ζωή του τη χρωμάτιζε μία γνήσια και βαθιά φιλανθρωπία, που ξεκινούσε από την πίστη στο Θεό κι έφτανε μέχρι τη θυσία…
Ζηνόβιος
«Πρός τή ΝΙΚΗ», Νοέμβριος 2017
