Υπέροχες μορφές πολλές λάμπρυναν τον Μακεδονικό Αγώνα.
Κάποιες ξεχώρισαν περισσότερο.
Εκείνη όμως η μορφή που όχι μόνο ξεχώρισε αλλά και σύμβολο έγινε στον ιερό αυτό Αγώνα είναι η μορφή του Παύλου Μελά. Ευγενική μορφή, που πέτυχε περισσότερα με τον μαρτυρικό θάνατό του, στις 13 Οκτωβρίου 1904. Ανατάραξε την Ελλάδα. Αναγκάσθηκαν να ομολογήσουν μέσα τους και όσοι δεν είχαν σοβαρά πάρει την υπόθεση της Μακεδονίας:
«Ώστε υπάρχει Μακεδονία, αφού πήγε ο Παύλος Μελάς και σκοτώθηκε γι’ αυτήν»!
«Σε κλαίει λαός…», τραγούδησε με τη λύρα του κι ο Παλαμάς, που έβλεπε πως «η πλατιά του ονείρου μας γη» είχε βρει τον οραματιστή της και τον διεκδικητή της.
Αλλά, γιατί τον έκλαψε ο λαός;
Γιατί ήταν από επιφανή αρχοντική οικογένεια;
Γιατί ήταν λεβέντης, ευθυτενής εύελπις, ανθυπολοχαγός του πυροβολικού;
Γιατί ήταν νέος;
Γιατί ήταν στοργικός σύζυγος και πατέρας δύο μικρών παιδιών*, που υπεραγαπούσε;
Γιατί;
Γιατί όλα αυτά τα σπουδαία προσόντα και τις χαρές τα πρόσφερε εκούσια για κάτι που μέσα στη συνείδησή του ήταν πιο πάνω από αυτά! Για την ΠΑΤΡΙΔΑ!
Ξεκινώντας για την πρώτη περιοδεία του στη Μακεδονία, στις 5 Μαρτίου 1904, έγραφε στη γυναίκα του Ναταλία: «Δεν αφήνω πίσω μου κανένα καημόν, διότι σας συμπεριλαμβάνω όλους μαζί μου εις την καρδιά μου και εις τον νουν μου. Με όλην την δύναμιν της ψυχής μου, παρακαλώ τον Θεόν να σας κάνη όλους ευτυχείς. Έχω την πεποίθησιν ότι και ημάς και την αγίαν υπόθεσιν θα ευλογήση ο Θεός…».
Και κατά την δεύτερη περιοδεία του θα γράψει: «Αισθάνομαι ότι ο βίος ο οποίος μου αρμόζει περισσότερον είναι ο ήσυχος και ο οικογενειακός. Αλλ’ από τινος δεν ηξεύρω τι έπαθα· έγινα όργανον δυνάμεως πολύ μεγάλης, ως φαίνεται, αφού έχει την ισχύν να κατασιγάση όλα τα άλλα αισθήματά μου και να με ωθή διαρκώς προς την Μακεδονίαν».
Και κατά την τρίτη περιοδεία του, το τελευταίο ταξίδι του στη Μακεδονία, στις 21 Αυγούστου 1904, θα ξαναγράψει στη γυναίκα του Ναταλία μεταξύ άλλων: «Αναλαμβάνω αυτόν τον αγώνα με όλην μου την ψυχήν και με την ιδέαν ότι είμαι υποχρεωμένος να τον αναλάβω. Είχα και έχω ακράδαντον την πεποίθησιν ότι δυνάμεθα να εργασθώμεν εν Μακεδονίᾳ και να σώσωμεν πολλά…».
Και έσωσε. Την ελπίδα! «…Πάντες ἐπ’ αὐτοῦ ἐστηρίζομεν τάς ἐλπίδας ἡμῶν περί εὐτυχεστέρου μέλλοντος τῆς ἀτυχοῦς αὐτῆς χώρας, … πρός αὐτόν, ὡς τόν μόνον λυτρωτήν, ἐστράφησαν οἱ ὀφθαλμοί πάντων τῶν ὀρθοδόξων», έγραψαν.**
Είχε γράψει ο ίδιος, θα έλεγε κανείς προφητικά: «Τί σημαίνει εἷς ἄνθρωπος; Ἑνός ἀνδρός τό αἷμα ἐάν ποτίση τό χῶμα τῆς Μακεδονίας, θά ἐξυπνήσωσι οἱ κοιμώμενοι, θά ἐγκαρδιωθῶσι οἱ τρομοκρατηθέντες, θά φυτρώσωσιν ἐπί τῆς εὐγενοῦς γῆς ἐκδικηταί καί σωτῆρες».
Αυτό ακριβώς ίσχυσε με τον δικό του μαρτυρικό θάνατο. Έγραψε ο Στέφανος Δραγούμης: «Τῶν ἁπανταχοῦ Ἑλλήνων αἱ καρδίαι ἐδονήθησαν… οἱ καταπτοημένοι ἐνεψυχώθησαν καί ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῶν ἐβλάστησε τῆς ἀμύνης τό θάρρος».
Και είπε ο ποιητής:
«Χαίρε, ω μεγάλε! Ανάστησες την πεθαμένη Ιδέα…»!
Ο Παύλος Μελάς έγινε σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνα. Έχουν περάσει εκατόν δεκατέσσερα χρόνια από τη θυσία του και εξακολουθεί να ζει! Αγωνίσθηκε για την ελληνικότητα της Μακεδονίας μας, που δυστυχώς και σήμερα γνωρίζει άλλους ύπουλους διεκδικητές. Η ευγενική μορφή του, ο γνήσιος πατριωτισμός του, αυτή η θυσία του ας κρατάει άγρυπνες τις ψυχές των Ελλήνων. Κι ας δείχνει το δρόμο του χρέους, που θα αναδείξει τους νέους «αμύντορες» του πατρίου εδάφους.
Φιλίστωρ
*Μιχαήλ και Ζωή, τα ονόματα των δύο παιδιών του.
Από αυτά δημιούργησε και το τελευταίο ψευδώνυμο με το οποίο κυκλοφορούσε στην τουρκοκρατούμενη τότε Μακεδονία: Μίκης Ζέζας.
**Από επιστολή προς Ίωνα Δραγούμη του Βασιλείου Αγοραστού, υπαλλήλου του εις Μοναστήρι ελληνικού Προξενείου, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε για την ταφή της κεφαλής του ήρωα και εθνομάρτυρα Παύλου Μελά (Ν. Π. Μελά, ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ, σελ. 415).
Βασικές πηγές:
- Αρ. Κωστόπουλου, Ο Μακεδονικός Αγώνας-Ιστορικό Ανθολόγιο, σ. 242, σ. 205
- Ναταλίας Π. Μελά: ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ, σ. 211, σ. 313, σ. 415.
«Πρός τή ΝΙΚΗ», Οκτώβριος 2018
