Οι πολυαίματοι αγώνες του Ελληνισμού στον ιερό Αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία, το 1821, έφεραν κάποια ευλογημένη ώρα γλυκείς καρπούς, την ελευθερία και απελευθέρωση από τον ζυγό της δουλείας τετρακοσίων χρόνων. Ανέπνευσαν οι ταλαίπωροι Έλληνες. Όμως, δυστυχώς, όχι όλοι. Το ελεύθερο ελληνικό κράτος ασφυκτιούσε μέσα στα περιορισμένα όρια που, το 1830, του έθεσαν: μια νοητή γραμμή από τον Παγασητικό μέχρι τον Αμβρακικό κόλπο. Κι αν δεν αγωνίσθηκαν κι αν δεν θυσιάσθηκαν στον κοινό αγώνα και οι Έλληνες πάνω από την άσπλαγχνη αυτή γραμμή, οι Μακεδόνες! Κόπηκε στη μέση ο ελληνισμός.
Πώς θα έβλεπαν, αλήθεια, οι αλύτρωτοι Έλληνες τους ελεύθερους; Πώς πάλι οι ελεύθεροι Έλληνες τους υπόδουλους ακόμη; Όταν μάλιστα χωρίζονταν οικογένειες και συγγενείς. Γιατί πολλές οικογένειες αγωνιστών του ’21 αναγκάστηκαν να φύγουν από τις βορείως της γραμμής των συνόρων πατρίδες τους, προκειμένου να συνεχίσουν επί ελευθέρου εδάφους τους αγώνες τους, αλλά και για να αποφύγουν την τουρκική ωμότητα όντας γνωστοί αντίπαλοι, αφήνοντας πίσω τους αγαπημένα συγγενικά πρόσωπα. Μετοίκιζαν στα ελεύθερα ελληνικά μέρη, με τα οποία γειτόνευαν, στη Σκιάθο, Αταλάντη, Λαμία, Βόρεια Εύβοια, Νέα Πέλλα… με στραμμένα όμως τα βλέμματα και την καρδιά στους τόπους που είχαν αφήσει και με τη λαχτάρα να αγωνισθούν για την απελευθέρωσή τους.
Έτσι υπήρξαν πολλά επαναστατικά κινήματα κατά των Τούρκων, που έδειχναν την ισχυρή αυτή θέληση του ελληνισμού. Πρωτοστάτησαν μάλιστα στην κίνηση αυτή αγωνιστές του ’21, όπως ο Μακρυγιάννης, ο Τσάμης Καρατάσος κ.α., που έβλεπαν αδικαίωτους τους αγώνες τους. Φυσιολογική συνέχεια εκείνου του ξεσηκωμού τους κατά των Τούρκων ήταν και τούτος ο Αγώνας.
Νέα όμως απειλή παρουσιάσθηκε, νέος εχθρός, ύπουλος μάλιστα. Και αυτοί ήταν οι Βούλγαροι. Το 1870 με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου πήραν θάρρος. Ευνοούνταν στο στόχο τους να ιδρύσουν τη Μεγάλη Βουλγαρία των ονείρων τους, και άρχισαν ανείπωτη τρομοκρατία σε βάρος των κατοίκων της Μακεδονίας και φοβερό προσηλυτισμό, για να τους εντάξουν στα σχέδιά τους. Τότε φάνηκε ο μεγάλος κίνδυνος: να εκβουλγαρισθεί η Μακεδονία. Τότε μεγάλωσαν οι ανησυχίες στους Έλληνες πατριώτες του ελεύθερου ελληνικού Κρατιδίου.
Όμως, η Ελληνική Κυβέρνηση δεν τολμούσε να ενεργοποιηθεί, κάτω από τις συνέπειες του ατυχούς πολέμου του 1897. Αλλά τότε ήρθε η ώρα των ηρώων: Άρχισαν να δραστηριοποιούνται φλογεροί Έλληνες, από όλα τα μέρη της Ελλάδος, οργανώνοντας διάφορα κινήματα.
Και έτσι φθάσαμε στις αρχές του 20ού αιώνα, όπου γίνεται εθνική συνείδηση πλέον η ανάγκη για ένοπλη αντίδραση.
Τυπικά ο Μακεδονικός Αγώνας άρχισε το 1903/1904. Γύρω από αυτόν συσπειρώθηκαν και έδρασαν Έλληνες του ελεύθερου ελληνικού Κράτους σε συνεργασία με τους Έλληνες της Μακεδονίας, και Έλληνες υπόδουλων ακόμη ελληνικών περιοχών, όπως της Κρήτης! Με έναν κλεφτοπόλεμο, ανταρτοπόλεμο θα έλεγε κανείς, αλλά και με τη δημιουργία πολιτιστικών και εκπαιδευτικών συλλόγων, που βασικός σκοπός τους ήταν η ενίσχυση των Ελλήνων της Μακεδονίας, στο να κρατήσουν με κάθε θυσία όρθια την εθνική συνείδησή τους, για να περισωθεί και η γη των πατέρων τους. Και το πέτυχαν.
Φέτος συμπληρώνονται εκατόν δέκα χρόνια από τη λήξη του Μακεδονικού Αγώνα. Ιστορικοί είπαν γι’ αυτόν ότι ήταν ο τρίτος μεγάλος αγώνας του ελληνισμού μέσα στον εικοστό αιώνα. Πέτυχε εκείνο που χρειαζόταν απόλυτα εκείνη την ιστορική στιγμή –ήταν και δύσκολο– τη διατήρηση της ελληνικότητας της Μακεδονίας μας. Μεγάλη του προσφορά, ότι ετοίμασε το έδαφος για την απελευθέρωση της Μακεδονίας μας κατά τους ένδοξους Βαλκανικούς Πολέμους.
Αξίζει να θυμηθούμε φέτος, στα εκατόν δέκα χρόνια από τη λήξη αυτού του Αγώνα, τις ηρωικές και υπέροχες εκείνες μορφές –κληρικούς, στρατιωτικούς, δασκάλους, επιστήμονες, απλούς ελληνόψυχους πολίτες– που βρέθηκαν άγρυπνοι στη θολή ατμόσφαιρα των διεκδικήσεων και έδωσαν την ψυχή και τη ζωή τους, πολλές φορές, για τη διάσωση της όμορφης και ένδοξης μακεδονικής γης μας.
Φιλίστωρ
«Πρός τή ΝΙΚΗ», Μάρτιος 2018
