1955-1959: Ένα έπος ψυχής ανεπανάληπτο, θεμελιωμένο στην ακατάβλητη πίστη στο Θεό και την αγάπη στην Ελλάδα. Η πιο λαμπρή και ένδοξη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου, γραμμένη με ηρωισμό, αυτοθυσία, ήθος, αρετή, δύναμη ψυχής, ανδρεία, ουράνιες δυνάμεις και παρακλήσεις, με όραμα τη λευτεριά και την ΕΝΩΣΗ με την Ελλάδα. Μια άνιση αναμέτρηση ανάμεσα στους Άγγλους κατακτητές και στην ελληνική χριστιανική ψυχή των Κυπρίων, από τα βουνά και τα λαγκάδια, τα κρησφύγετα και τις Κεντρικές Φυλακές, τις Πλάτρες και τον Πενταδάκτυλο, το Δίκωμο και το Λιοπέτρι μέχρι το Μαχαιρά.
Μικρό ευλαβικό αφιέρωμα, προσκύνημα μνήμης, τιμής κι ευγνωμοσύνης στις αγιασμένες αυτές μορφές, που συνεχίζουν να μας εμπνέουν ιδανικά κι αξίες σε καιρούς άχρωμους, κρίσιμους αλλά και απαιτητικούς.
1η Απριλίου 1955 ξεκινούσε το πανηγύρι. «Με την βοήθειαν του Θεού, με πίστιν εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολόκληρου του Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κυπρίων αναλαμβάνομεν τον αγώνα δια την αποτίναξιν του αγγλικού ζυγού», δήλωνε στην προκήρυξη του Αγώνα ο αρχηγός της ΕΟΚΑ στρατηγός Διγενής·και ο χιλιοτραγουδημένος θούριος της ΕΟΚΑ άρχιζε με τη φράση: «Εμπρός με σύμβολο τον Σταυρό μας…».
Διαβάζουμε στα απομνημονεύματα του αγωνιστή π. Σάββα Αχιλλέως:
«Κάθε μας προσπάθεια δεν επεχειρείτο άνευ προσευχής και άνευ πίστεως… Άνευ της ηθικής ζωής, άνευ αγιότητος, άνευ υπομονής, άνευ ομονοίας και αγάπης, άνευ ανδρείας και θυσίας πώς είναι δυνατόν να δοξασθεί η πατρίς; … ΠΙΣΤΙΣ και ΠΑΤΡΙΣ τα εχαράξαμεν βαθιά μέσα εις τις καρδιές μας».
Κατά την ανάκριση του Κυριάκου Μάτση ο Άγγλος στρατάρχης πρόσφερε ένα υπέρογκο χρηματικό ποσό ζητώντας από τον Έλληνα μαχητή να συνεργαστεί. Η απάντησή του απαράμιλλη: «ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής».[1]
Το νόημα του Αγώνα δίνει ο ηρωικά μαχόμενος μέχρις εσχάτων στη Μονή Μαχαιρά, υπαρχηγός της ΕΟΚΑ, Γρηγόρης Αυξεντίου: «…Αυτός είναι ο Έλληνας. Την λευτεριά την έχει μέσα του… Σαν έλθει η κρίσιμη στιγμή, τότε ξεπετάγεται, την κάνει συνείδησή του και ζωή του και μεταβάλλεται σε μαχητή ακατάβλητο»!
Ο ήρωας Ανδρέας Ζάκος γράφει λίγο πριν την αγχόνη: «Είμαστε Χριστιανοί και ο αντικειμενικός μας σκοπός πρέπει να είναι η Ουράνια Βασιλεία. Πεθαίνουμε απόλυτα ήρεμοι».
Κι ο 22χρονος Ιάκωβος Πατάτσος αποχαιρετά για ύστατη φορά τη μητέρα του με μεγαλείο ψυχής: «Είναι καιρός να καμαρώσεις για το παιδί σου… Μη κλαίεις … Ψάλλε και εσύ μαζί μου. Ψάλλε, προσεύχου, δόξαζε τον Θεόν σε όλην σου την ζωήν».
23 χρονών, ο Ανδρέας Παναγίδης γράφει στο τελευταίο γράµµα του προς τα τρία παιδιά του: «Ο Χριστός είναι πάντα συντροφιά στα κελλιά µας. Μας γεµίζει την καρδιά µε αληθινή χαρά. Τον παρακαλούµε τον Θεό να µάς σώσει όχι το σώµα αλλά την ψυχή». Και το ίδιο βράδυ, πριν οδηγηθεί στην αγχόνη, δηλώνει: «Συγχωρούμεν τον Χάρτινγκ και τους δημίους. Ο Θεός είναι μαζί μας».
Εξήντα χρόνια από το τέλος του Κυπριακού Έπους 1955-59, κι η μεγαλόνησος μετά την τουρκική εισβολή του 1974 μένει αδικαίωτη. Κι εμείς το πάνθεο των ηρώων της ΕΟΚΑ με τιμή κι ευγνωμοσύνη παρακαλούμε: Τη λευτεριά της Κύπρου μην ξεχνάτε! «Θέλει αρετή και τόλμη», βροντοφωνάτε… Γρήγορα να ’ρθει και παντοτινά!
Φ.
[1] Τη φράση αυτή αναφώνησε για πρώτη φορά ο γιος του Πέρση Αρτάβανου, ξάδελφος του Ξέρξη, στρατηγός Τριτανταίχμης στον Μαρδόνιο, λίγο μετά τη μάχη των Θερμοπυλών θαυμάζοντας τη θυσία του Λεωνίδα και των Τριακοσίων.
Κείμενο: Περιοδικό «Πρός τή ΝΙΚΗ», Απρίλιος 2019
